پلاک خوان، سیستمی است که با بکارگیری الگوریتم های هوش مصنوعی، توانایی شناسایی و خواندن پلاک خودروها را دارد. از پلاک خوان برای کنترل تردد و تامین امنیت مکان های مختلف استفاده می شود. یک پلاک خوان قدرتمند و دقیق می تواند کنترل تردد خودروها و سایر وسایل نقلیه را خودکار نماید. در پارکینگ ها، جاده و خیابان ها و هر مکانی که نیاز به کنترل تردد وجود داشته باشد می توان از پلاک خوان استفاده کرد.
با پیشرفت هر چه بیشتر فناوری های مختلف، شاهد پیشرفت در نرم افزارهای پلاک خوان نیز هستیم. روز به روز دقت پلاک خوان ها بیشتر می شود. اما آیا همیشه پلاک خوان ها به همین صورت باقی خواهند ماند و کاربرد خود را حفظ خواهند کرد؟ پاسخ به این سوال به صورت دقیق مشخص نیست. در آینده شاهد جایگزینی یا ارتقا پلاک خوان هستیم. فناوری هایی در آینده وجود خواهند داشت که یا به طور کامل جایگزین پلاک خوان خواهند شد و یا اینکه عملکرد آن را بهبود می دهند.
مسئله ای که در این مقاله به آن می پردازیم آینده ی سیستم های پلاک خوان است. به طور کلی آینده ی فناوری پلاک خوان درخشان است و دارای پتانسیل زیادی در بهبود جریان ترافیک، امنیت عمومی و سیستم های ثبت تخلف است. در آینده شاهد این تغییرات در سیستم پلاک خوان خواهیم بود:
افزایش دقت: سیستم های پلاک خوان به سمتی پیش می روند که با پیشرفت در الگوریتم های بینایی ماشین و یادگیری ماشین، دقت آن ها افزایش می یابد. این افزایش دقت به معنی پلاک خوانی در شرایط چالش بر انگیز مانند نور کم و آب و هوای بد است.
استفاده ی گسترده تر: سیستم های تشخیص چهره در کاربردهای مختلف مانند، عوارضی، پارکینگ و اجری قانون استفاده می شود. با افزایش هر چه بیشتر دقت کاربرد پلاک خوان نیز افزایش می یابد.
یکپارچه سازی با فناوری های دیگر: پلاک خوان می تواند با فناوری های دیگری مانند سیستم تشخیص چهره، فناوری GPS، سیستم شهر هوشمند به منظور ایجاد یک تصویر کاملی از جریان ترافیک و حرکت خودروها ترکیب می شود. این مورد کاربرد بسیاری در مدیریت ترافیک و ثبت تخلف دارد.
بینایی ماشین و یادگیری ماشین: با پیشرفت هایی در زمینه ی یادگیری ماشین و بینایی ماشین در آینده، سیستم های تشخیص پلاک دقیق تر و خبره تر می شوند. با پیشرفت در الگوریتم های یادگیری عمیق، شناسایی و خواندن پلاک ها با دقت بالاتری انجام می شود. در واقع پیشرفت در این زمینه، بیشتر منجر به بهبود کارایی پلاک خوان می شود و جایگزین پلاک خوان نیست.
در ادامه به گزینه های احتمالی که در آینده برای پلاک خوان رخ خواهد داد می پردازیم:
تشخیص چهره
فناوری تشخیص چهره، به همراه پلاک خوان استفاده می شوند تا شناسایی دقیق تری از راننده و خودروی آن صورت گیرد. این فناوری به صورت مکمل در کنار پلاک خوان قرار می گیرد و سیستم کامل تری ایجاد می کند.
ارتباط خودرو و زیرساخت (Vehicle-to-Infrastructure (V2I))
با افزایش ارتباط بین خودروها، این ارتباط برای ارسال اطلاعات پلاک خودرو به زیرساخت های مختلف استفاده می شود و در نتیجه دیگر نیازی به دوربین و سخت افزارهای اضافی وجود نخواهد داشت تا خودرو را شناسایی کند. در واقع با استفاده از این ارتباط اطلاعات خودرو در تمامی شبکه وجود دارد و مکان هر خودرو و مشخصات آن در لحظه مشخص است. ارتباط زیرساخت و خودرو به فناوری ای گفته می شود که امکان ارتباط خودرو با زیرساخت های اطراف آن مانند چراغ های راهنمایی و رانندگی، جاده ها و پارکینگ ها را فراهم می کند. در ارتباط بین زیرساخت و خودرو، اطلاعات خودرو از طریق ارتباطات بی سیم به تمام خودروهای متصل به هم و دیگر زیرساخت ها ارسال می شود. در نتیجه در هر زمان، مکان خودرو مشخص است و امکان ردیابی آن وجود دارد. علاوه بر این، از این اطلاعات می توان برای موارد دیگر مانند دریافت هزینه عوارضی، ردیابی حرکت خودرو به منظور مدیریت ترافیک و نظارت بر درخواست پارک خودرو در پارکینگ استفاده نمود. ارتباط بین پلاک خوان و زیرساخت ها به افزایش دقت، امنیت و بهبود حریم خصوصی و کاهش هزینه ها می انجامد.
فناوری RFID
فناوری RFID یا شناسایی فرکانس رادویی از امواج رادویی برای شناسایی اشیا مختلف مانند خودرو استفاده می کند. تگ های RFID در پلاک خودرو یا دیگر قسمت های آن جاسازی می شوند و در مکان های مختلف مانند عوارضی ها و پارکینگ ها توسط دستگاه های خوانش RFID، خوانده می شوند. RFID می تواند در مواردی بهتر از پلاک خوان عمل کند اما به طور کلی نیاز به زیرساخت و هزینه ی بیشتری برای پیاده سازی دارد.
اپلیکیشن های موبایل
برنامه های موبایل از GPS و سنسورهای مختلف برای ردیابی حرکت خودروها و سرویس های مبتنی بر مکان استفاده می کنند. برای مثال از این برنامه ها می توان به منظور پرداخت هزینه ی پارکینگ بدون نیاز به نرم افزار پلاک خوان یا زیرساخت های دیگر استفاده می شود.
فناوری بلاکچین
از این فناوری برای ذخیره سازی و احراز اطلاعات مرتبط با خودرو استفاده می شود که می تواند جایگزین پلاک فیزیکی شود. این فناوری امنیت را افزایش داده و ریسک کلاهبرداری را کاهش می دهد. قبل از اینکه از فناوری بلاکچین برای ردیابی و شناسایی خودروها استفاده شود، یک شبکه ی بلاکچین باید ایجاد شود. خودروها نیز باید یک فرمی از هویت دیجیتال مانند تگ RFID یا چیزهای دیگری داشته باشند و این اطلاعات در شبکه ی بلاکچین ذخیره شود. اطلاعات مربوط به خودرو و حرکت آن در شبکه ی بلاکچین به صورت امن وجود خواهد داشت. چالش های مختلفی برای استفاده از بلاک چین وجود دارد. یکی از این چالش ها نیاز به پروتکل و واسط های برای ارتباط بین شبکه ها و سیستم های مختلف است. چالش دیگر هزینه و پیچیدگی بالای پیاده سازی سیستم های مبتنی بر بلاک چین است.
در کنار این چالش هایی که برای بلاکچین مطرح است، اما هم اکنون در کاربردهای مختلفی در حال استفاده است و در آینده این کاربردها گسترش یافته و شناسایی و ردیابی خودرو مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
فناوری LiDAR
مخفف عبارت Light Detection and Ranging به معنی سنجش از راه دور است که از لیزر برای اندازه گیری مسافت و ایجاد نقشه های سه بعدی از محیط های مختلف استفاده می کند. در لیدار، نوری به سمت اشیا مختلف ارسال می شود و سپس این امواج برمی گردند. مدت زمان رفت و برگشت نور محاسبه می شود. این امواج به اشیا مختلف مانند ساختمان، خودرو و درخت ها تابیده می شوند. از این اطلاعات برای ایجاد نقشه های دقیق از محیط، موقعیت، شکل و حرکت اشیا درون آن استفاده می شود.
در کاربرد شناسایی خودرو و ردیابی آن، لیدار می تواند برای ایجاد نقشه ی سه بعدی از محیط اطراف و شناسایی خودرو بر اساس شکل و حرکت آن ها عمل کند. به طور مثال سیستم لیداری که بر دوربین های ترافیک نصب می شود، برای ردیابی خودروها در جاده های شلوغ استفاده شود. در چنین شرایطی دیگر نیازی به پلاک فیزیکی نیست. LiDAR همچنین برای شناسایی خودروها در شرایط خاص مانند نور کم و آب و هوای بد نیز کاربرد دارد. یکی از مزایای لیدار نسبت به پلاک خوان این است که دیگر نیازی به پلاک فیزیکی به منظور شناسایی خودرو وجود ندارد. پلاک خودرو گاهی مخدوش یا پوشیده می شود و قابل خواندن نیست. هچنین سیستم لیدار می تواند اطلاعات دقیق تر و جزئی تری از حرکت خودرو در اختیار قرار دهد که بسیار برای کنترل جریان ترافیک کاربردی است.
اما به هر حال سیستم های لیدار گران قیمت هستند و به توان پردازشی بالایی نیاز دارند. علاوه بر این لیدار، نیاز به تجهیزات اضافی مانند سنسور، GPS و دوربین دارد تا تصویری کامل از محیط فراهم کند. در کنار همه ی معایبی که دارد، به سرعت در حال پیشرفت است و در آینده بیشتر برای ردیابی و شناسایی خودروها استفاده خواهد شد.
تصویربرداری ماهواره ای
از تصویربرداری ماهواره ای برای نظارت بر حرکت خودروها و شناسایی خودروها استفاده می شود. تصویربرداری ماهواره ای به استفاده از تصاویر ماهواره ای با کیفیت بالا به منظور جمع آوری داده درباره ی سطح زمین گفته می شود. تصویربرداری ماهواره ای، به منظور نظارت بر یک محیط وسیع و فعالیت های انسانی مانند ردیابی حرکت خودروها استفاده می شود. تصویربرداری ماهواره ای برای ردیابی حرکت خودروها تصویری از سطح زمین را در فواصل منظم تهیه می کند. سپس این تصاویر را تحلیل می کند تا خودروها را ردیابی کند. این کار با تکنیک های مختلفی مانند الگوریتم های شناسایی تصویر و مدل های یادگیری ماشین انجام می شود.
یکی از مزایای تصویربرداری ماهواره ای برای ردیابی خودرو این است که پوشش وسیعی فراهم می کند و می توان خودرو را در ناحیه ی وسیع تری ردیابی کرد. همچنین می تواند در شرایطی که ردیابی خودرو دشوار باشد، اطلاعات مفیدی را از خودرو فراهم کند. برای مثال مناطق دور دست و غیر قابل دسترسی توسط تصویربرداری ماهواره ای قابل دسترس است.
یکی دیگر از مزایای ماهواره این است می تواند خودروها در شرایط مختلف تشخیص دهد حتی اگر خودرو برای نرم افزار قابل شناسایی نباشد. به این دلیل که ماهواره خودروها را از بالا تصویربرداری می کند. اگر خودرویی در دید دروبین نباشد، ماهواره می تواند آن را تصویربرداری کند.
در مقابل این مزایا، تصویربرداری ماهواره ای دارای معایبی نیز هست. اگر هوا ابری باشد و یا وضعیت جوی خوب نباشد، تصویربرداری ماهواره ای به خوبی انجام نمی شود. همچنین تصویربرداری ماهواره ای هزینه ی خیلی زیادی دارد.
هر کدام از این فناوری ها، دارای مزایا و محدودیت هایی هستند. نرم افزار پلاک خوان در آینده، نرم افزاری مهم در مدیریت ترافیک، ثبت تخلف و موارد دیگر در آینده خواهد بود.
